Symbole ołtarza
Klikając na konkretną figurkę możesz dowiedzieć się kogo ona przedstawia.
Św. Marek Ewangelista
Św. Marek Ewangelista był uczniem i współpracownikiem apostołów – najbliżej związanym z św. Piotrem; tradycja widzi w jego Ewangelii zapis nauczania Piotra. Działał też u boku św. Pawła i Barnaby, a według starożytnej tradycji założył Kościół w Aleksandrii, gdzie poniósł męczeństwo. Jego Ewangelia jest najkrótsza, dynamiczna, skupiona na czynach Jezusa i tajemnicy krzyża.
Jego symbolem jest uskrzydlony lew – jedna z czterech postaci „tetramorfu” nawiązujących do wizji Ezechiela i Apokalipsy. Do Marka przypisuje się lwa, bo jego Ewangelia zaczyna się „głosem wołającego na pustyni” (Jan Chrzciciel) – jak potężny ryk w pustkowiu; lew kojarzy się też z odwagą i królewską mocą Chrystusa. W ikonografii Marek bywa przedstawiany z lwem i księgą Ewangelii.
Św. Jan Ewangelista
Św. Jan Ewangelista to jeden z Dwunastu, „uczeń, którego Jezus miłował”, autor Ewangelii, trzech Listów i Apokalipsy (tradycja wiąże go z Efezem i wyspą Patmos). Jego Ewangelia ma charakter teologiczny: ukazuje bóstwo Jezusa, znaki (cuda) i głębokie mowy Mistrza; zaczyna się uroczystym Prologiem „Na początku było Słowo…”.
Jego symbolem jest uskrzydlony orzeł – jedna z czterech postaci tetramorfu znanych z wizji Ezechiela i Apokalipsy. Orzeł oznacza wzlot myśli ku „wysokościom” tajemnicy Boga: Jan jako pierwszy „szybuje” najwyżej w rozumieniu boskości Chrystusa, a Prolog niczym lot orła prowadzi czytelnika ku początkom wszystkiego. W ikonografii Jan bywa przedstawiany z orłem i księgą.
Św. Mateusz Ewangelista
Św. Mateusz Ewangelista (Lewi) był celnikiem powołanym przez Jezusa i jednym z Dwunastu. Tradycja przypisuje mu Ewangelię napisaną z myślą o chrześcijanach pochodzenia żydowskiego: mocno ukazuje spełnienie proroctw i przedstawia Jezusa jako Mesjasza oraz „nowego Mojżesza” (m.in. Kazanie na Górze). Według przekazu zakończył życie męczeńsko.
Jego symbolem jest uskrzydlony człowiek / anioł (z tetramorfu). Odnosi się to do początku jego Ewangelii, która rozpoczyna się rodowodem i opowieścią o Wcieleniu – akcent na ludzką naturę Chrystusa. Uskrzydlona postać oznacza też natchnienie Ducha i moralne nauczanie. W sztuce Mateusz bywa ukazywany z księgą i aniołem.
Św. Łukasz Ewangelista
Św. Łukasz Ewangelista – lekarz i towarzysz św. Pawła – jest autorem trzeciej Ewangelii i Dziejów Apostolskich. Jego Ewangelia bywa nazywana „Ewangelią miłosierdzia”: podkreśla działanie Ducha Świętego, modlitwę, wrażliwość na ubogich i na kobiety; to u niego znajdziemy przypowieści o Miłosiernym Samarytaninie i Synu marnotrawnym, a także opowieści o dzieciństwie Jezusa (Magnificat, Benedictus, Nunc dimittis).
Jego symbolem jest uskrzydlony wół (byk) – jeden z czterech tetramorfów z wizji Ezechiela i Apokalipsy. Wół oznacza ofiarę i kapłańską służbę, a Ewangelia Łukasza zaczyna się sceną Zachariasza pełniącego posługę w świątyni; symbol wskazuje też na ofiarę Chrystusa. W ikonografii Łukasz bywa przedstawiany z księgą i wołem, niekiedy także jako „malarz” ikon Matki Bożej.
Św. Piotr Apostoł
Św. Piotr Apostoł (Szymon, nazwany przez Jezusa Kefas – „skała”) był rybakiem z Galilei, powołanym, by przewodzić gronu Dwunastu. Jako pierwszy wyznał wiarę w Chrystusa, był świadkiem Przemienienia i po Zmartwychwstaniu umacniał braci; tradycja widzi w nim pierwszego biskupa Rzymu i znak jedności Kościoła. Zakończył życie męczeńsko w Rzymie, według przekazu ukrzyżowany głową w dół, uważając się niegodnym śmierci jak Pan.
Jego głównym symbolem są klucze – nawiązanie do słów Jezusa o powierzeniu mu „kluczy Królestwa” (Mt 16,18–19), czyli władzy „wiązania i rozwiązywania” oraz odpowiedzialności za Kościół. W ikonografii pojawia się też odwrócony krzyż (pamiątka męczeństwa), kogut (przypomnienie zaparcia i nawrócenia) oraz łódź z sieciami (posłannictwo pasterza i rybaka ludzi).
Św. Paweł Apostoł
Św. Paweł Apostoł – faryzeusz z Tarsu, niegdyś prześladowca Kościoła – po spotkaniu Zmartwychwstałego pod Damaszkiem stał się Apostołem Narodów. Przemierzał świat śródziemnomorski, zakładał wspólnoty i pozostawił listy, które do dziś są sercem nauczania Kościoła o łasce, wierze i życiu w Chrystusie. Zginął męczeńsko w Rzymie (ok. 64–67), ścięty mieczem.
Jego symbole to przede wszystkim miecz i księga/zwój. Miecz oznacza zarówno sposób męczeństwa, jak i Słowo Boże – „miecz Ducha” (Ef 6,17), „ostrze obosieczne” (Hbr 4,12), którym Paweł głosił Ewangelię. Księga lub zwój przypomina o autorstwie listów apostolskich. W ikonografii pojawiają się też palma męczeńska oraz motyw Trzech Fontann (miejsce tradycyjnie związane z jego śmiercią w Rzymie).